SaNaL BoDLoo uRaLDuuLaY

Sunday, April 11, 2010

ЦАГ ХУГАЦААНЫ АЯЛАЛ /гуравдугаар хэсэг/ By Sunhero

Цаг хугацааны аялал

/гуравдугаар хэсэг/

Хувьсах хэмжигдэхүүн Variable

I have entrusted entire my life just for investigate relative theory. Finally l understood the most important thing. Do you know what is variable?

Its us! Human is variable. Because we choices!

/Daniel Faraday/ in LOST season 5 episode 14

Хамелеон гэж нэрлэгдэх нэгэн төрлийн хэвлээр явагч хүйтэн цуст гүрвэлтэй төстэй амьтан өөрийн биеэ орчинтойгоо зохицуулан өнгөө хувиргаж дайснаасаа өөрийгөө хамгаалдаг нь ховор тохиолдох амьтны өвөрмөц шинж гэлтэй. Арьсныхаа өнгийг дураараа өөрчилдөг амьтан үнэхээр өөр байдаг болов уу. Хамелеоны арьсыг бидний хувь тавилан гэж төсөөлбөл бид хамелеон шиг дураараа сонголт хийж чадах болов уу?

Энэ удаагийн нийтлэл ерөнхийдөө хувьсах хэмжигдэхүүн дээр төвлөрнө. Хувьсах гэдгийн мөн чанар нь энэ тогтмол бус буюу дураараа өөрчлөгдөнө гэж ойлгож болох юм. Бид математикт Х, У гэх мэт хувьсах хэмжигдэхүүнүүдийг үздэг. Х эсвэл У-н оронд ямар ч тоо орлуулж тавиад үр дүн нь нэгэн зорилготой гардаг нь гайхалтай. Танд хэзээ нэгэн цагт бидний амьдрал бүхэлдээ томъёо юм гэсэн бодол төрж байсан уу.

Нэгэн эрдэмтэн залуу байжээ. Тэр залуу өөрийн амьдралаа бүхэлд нь харьцангуйн онолыг судлахад зарцуулж л дээ. Эцэст нь нэгэн зүйлийг ойлгосон байна. Энэ хэдийгээр кинон дээр гардаг нэг хэсэг боловч бодоод байхаар үнэхээр үнэн юм шиг надад санагддын. Тэр Даниэл Фарадэй гэгч физикч залуу амьдралыхаа судалгааны үр дүнд нэг зүйлийг маш сайн ойлгосон байна. Таны бодлоор хувьсах хэмжигдэхүүн гэж юу вэ? What is variable? Даниэл Фарадэйн үзэж байгаагаар бидний математикт үздэг тэр Х, У гэдэг хувьсах хэмжигдэхүүн нь бид өөрсдөө юм. variable is us, human is variable. Хувьсах хэмжигдэхүүн гэж хүн юм байна. Яагаад гэвэл бид сонголт хийдэг. Бидний сонголт хувьсах чанартай байдаг. ямар ч сонголтыг хүн хийж болно. Түүнээр нь амьдрал цааш өрнөдөг юм гэсэн санааг хүргэхийг тэрхүү физикч зорьсон байна.

Бидэнд заримдаа нэг тийм сонин мэдрэмж төрдөг. Ямар нэгэн юм болоход тэр нь урьд өмнө нь аль хэдийнэ болоод өнгөрчихсөн мэт сэтгэгдэл төрж гэхдээ бид яг хэзээ гэдгийг нь тодорхой санадаггүй. Эсвэл ямар нэгэн газар очиход тэр нь нэг л танил мэдрэмж төрж аль хэдийнээ та тэнд байсан мэт дотно мэдрэмж, дотно үнэр, танил амт гэхдээ хэзээ болсон нь тодорхойгүй. Бидэнд бүгдэнд маань энэ мэдрэмж их бага хэмжээгээр төрдөг. Зарим хүмүүс үүнийг урьд настай холбон тайлбарладаг. Хамгийн үнэмшилтэй тайлбар нь зүүдтэй холбоотой тайлбар байж бас болох юм. Бид мартагдсан зүүдээ биелэх үед нь гэнэт санадаг. Байж болох боломжийн хувилбар шүү. Энэхүү учир битүүлэг мэдрэмжийг олон улсын хэллэгээр De Ja Woo гэдэг юм байна. Энэ нь франц үг хэдий ч Англи, Америк зэрэг барууны орнууд энэ үгийг яриандаа их хэрэглэдэг. Тэгвэл De Ja Woo яагаад үүсдэг юм бол. Үүнийг зэрэгцээ ертөнц гэдэг зүйлтэй холбон тайлбарлаж зарим нэг таамаглалуудыг дэвшүүлж болно. Зэрэгцээ ертөнц гэдэг нь бидний сонгоогүй сонголтуудаас үүсэх ертөнц гэж ойлгож болно. Эхний болон хоёрдугаар нийтлэлийг уншаад танд сонгогдоогүй боломж гэдэг зүйлийн талаар ойлголт суусан байгаа. Өмнөх нийтлэлд бид өнөөдөр яагаад энд байгаа тэр шалтгаанаа өөрсдийн хийсэн сонголтуудтай холбон тайлбарласан. Зэрэгцээ ертөнц гэдэг маань хэрэв та тухайн үед өөр сонголт хийсэн бол таны амьдрал ямар байх байсан бол гэдэг асуултанд хариулт өгөх юм. Одоо бүх зүйлийг маш энгийнээр тайлбарлах гээд оролдоод үзье.

Та хээр хөдөө газар ганцаараа аялж байна гэж төсөөлье. Гэтэл өмнө чинь хоёр салаа зам байна. Нэг нь аз жаргалын зам, нөгөө нь хайр дурлалын зам байна гэж төсөөлийлдөө. /хэхэ/. Та аз жаргалын замыг сонголоо гэж бодъё. Хайр дурлалын зам бол энэ тохиолдолд таны сонгоогүй сонголт болно. Харин бидний байгаа хирнээ байдаг гэдгийг нь мэддэггүй, мэдэрдэггүй тэр зэрэгцээ ертөнцөд мөн та байгаа. Харин тэр зэрэгцээ ертөнцөд та хайр дурлалын замыг сонгох болно. Ингээд таны 2 хувилбар хоёр өөр замаар явж 2 өөр амьдралаар амьдарна. Тэдний нэг нь одоогийн та, нөгөө нь зэрэгцээ ертөнцийн та. Тэгвэл De Ja Woo хэзээ үүсдэг вэ? Хүнд хоёроор зогсохгүй сая сая сонголтуудаас зөвхөн нэгийг нь сонгох хэрэг гардаг. Харин сая сая сонголт бүрийн тоогоор таны зэрэгцээ ертөнцүүдийн хувилбарууд өөр өөр сонголтоор амьдарч байна. Бас сонголт давхцах тохиолдол олон гарж таарна. Эхний сонголтоор та болон таны зэрэгцээ ертөнцийн хувилбар ижил сонголт хийж болно. Энэ тохиолдолд дараагийн сонголтыг хийх хүртэлх тэр богино агшны хугацаанд та 2 бие биенээ мэдэрч болно. Энэ нь зарим нэг зүйл огт тохиолдоогүй хирнээ тохиолдчихсон мэт санагддаг тэр мэдрэмжид бяцхан тайлбарыг өгч чадаж байгаа гэдэгт найдаж байна. Та болон таны хувилбарын дараагийн сонголт нь өөр тохиолдолд энэ мэдрэмж нь дуусдаг байна. Өөрөөр хэлбэл De Ja Woo бол зэрэгцээ ертөнцүүдийн мөргөлдөөн гэж хэлж бас болох юм.

Цаг хугацааны гажилт гэдэг зүйл байгалийн зарим нэг элементүүдэд харилцан адилгүй хэмжээгээр илэрдэг гэж зарим эрдэмтэд үздэг байна. Ихэнх тохиолдолд энэ нь маш их хэмжээний усний тохой орчимд тохиолддог байж болох юм. Жишээ нь: Бермудийн гурвалжингийн ойр хавьд барагцаалбал 100 км диаметртэй усан эргүүлгийн дэргэд цагийн зүү зогсдог гэнэ. Энэ тухай олон гайхалтай баримт байдаг. Харин агаарын хүчтэй ороомог урсгал, хуй салхи нь цаг хугацаанд нөлөөлөхдөө уснаас харьцангуй бага байдаг юм байна.

Цаг хугацаагаар аялагчдын жишээ олон байдаг. Бид дараа дараагийн нийтлэлүүдээр итгэхийн аргагүй олон баримттай нүүр тулах болно.

Бид тогтмол болон хувьсах гэсэн сэдвүүдээр бяцхан мэдээллүүдийг солилцлоо. Дараа дараачийн нийтлэлүүд ихэвчлэн баримт болон түүх дээр үндэслэгдсэн шинэ таамаглалуудаас бүрдэх болно. Энэ удаагийн нийтлэлийг энд хүргээд өндөрлөе. Дараа дараагийн нийтлэлүүд илүү сонирхолтой байх болно гэдэгт итгэлтэй байна.

За тэгээд алтан цагаасаа тодорхой хэмжээг зарцуулан миний нийтлэлийг уншсан эрхэм уншигч танд баярлалаа. Бидний эргэн тойронд гайхамшиг хүрээлэн байна. Таны хийх зүйл бол тэднийг олж харах. Амьдралд гайхамшиг олон тохиолддог яагад гэвэл амьдрал өөрөө гайхамшиг юм.

Дараагийн гарах нийтлэлүүд:

* Цаг хугацааны аялал 4-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 1. Бермудын гурвалжин цаг хугацааны аялалын хаалга байж болох юм.
* Цаг хугацааны аялал 5-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 2. Үхлийн хөндий ба шинэ амьдрал
* Цаг хугацааны аялал 6-р хэсэг. Хар нүх
* Цаг хугацааны аялал 7-р хэсэг. ???????????????????????

нийтлэл тус бүр долоо хоног бүрийн Даваа гаригт тавигдана.

Monday, March 22, 2010

ЦАГ ХУГАЦААНЫ АЯЛАЛ /хоёрдугаар хэсэг/ /be SunHero/

Цаг хугацааны аялал

/хоёрдугаар хэсэг/

Тогтмол буюу Constant

Хагарна гэдгийг нь мэдсээр байж хүмүүс савангийн хөөсийг аль болох том үлээхийг хичээдэг.

Шопенгауэр

Амьдрал гэдэг сонин юм шүү. Нэг удаа би 115 км-н явган аялалд гарж байсан юм. хэхэ. Аялалын хамгийн эхний өдөр 2007 оны 8-р сарын 23 миний амьдралын хамгийн хүнд өдрүүдийн нэг байсан. Өглөөний 6 цагаас эхлэсэн явган аялал оройн 19 цаг хүртэл үргэлжилсэнсэн. Салхи ойролцоогоор 16-18 м/с байсан байх. Агаарын хэм навс унаж бараг 5 градуст хүрсэн нь 8-р сард баймгүй цаг агаар. Бороо шороо цас холилдсон таагүй уур амьсгалд голдоо ортол даарсан хэдэн хөвгүүд үзээгүйгээ үзэж билээ. Эрүү ам чичирч бие бүхэлдээ салганаж байсан. Үүрсэн хүнд цүнхээ дааж ядан байхдаа мөрөө мэдрэхээ байсан байлаа. Эхний өдрийн маршрут дуусахад бидний буудаллахаар төлөвлөсөн байсан өвөлжөө усанд автсан байсан учир бид сумын төв хүртэл ахиад 10 гаруй км алхах хэрэгтэй болсон. Туйлдаа хүрсэн хэдэн хөвгүүд ахиад алхана гэдэг сэтгэлд ер багтахгүй байсан ч бидэнд өөр сонголт байсангүй. Тэр үед миний толгойд яг энэ мөчийг урагшлуулаад маргаашруу оччих юмсан гэсэн бодол төрж бил ээ. Тэгээд аялалын туршид нээрээ яагаад болохгүй гэж гэсэн бодол толгойноос салсангүй. Ингээд л цаг хугацааны аялалын бяцхан хувийн судалгаагаа эхэлсэн юм даа.

Хэрэв танд цаг хугацааны аялалын талаар эхний нийтлэл таалагдсан бол үргэлжлэл болох энэхүү нийтлэл нь эхний нийтлэл дээр тусагдсан нээлттэй асуултуудын зарим нэгэн хариултыг өгч чадах байх гэж найдаж байна.

Амьдрал тогтмол юм бол тэр нь цаанаасаа зохион байгуулалттай зүйл байж таарна. Тэгвэл тэр бүхнийг хэн зохион байгуулдаг юм бол?

Эхлээд тогтмол гэдэг ойлголтын талаар ярилцья. Бид математикт тогтмол хэмжигдэхүүнүүдийн тухай ярьдаг. Тогтмол хэмжигдэхүүний мөн чанар нь энэ хэзээ ч хувьсахгүйд оршино. Зарим хүмүүс хувь тавилан байдаг гэдэгт итгэдэг. Хувь тавилан бол тогтмол хэмжигдэхүүний том жишээ юм. хувь тавилан бол цаанаасаа заяагдсан зүйл буюу хэзээ ч хувьсахгүй, хэзээ ч өөрчлөгдөхгүй. Тогтмол шинж чанарыг агуулдаг учраас хэрэв хувь тавилан гэж үнэхээр байдаг бол тэр нь тогтмол хэмжигдэхүүн буюу амьдрал өөрөө тогтмол хэмжигдэхүүн юм байна.

Бидний амьдралд байж боломгүй мэт давхцлууд үе үе гардаг. Итгэмээргүй гэхдээ үнэн давхцлуудын талаар та өмнө нь сонсож байсан байх. Энэхүү давхцлыг Профессор Янг гэдэг хүн судлаад Синхрон үзэгдэл гэдэг нэр томъёог гаргаж ирсэн

Синхрон гэж нэрлэгдэх энэхүү учир битүүлэг үзэгдэл хувь тавилан байдаг буюу амьдрал тогтмол юм гэдгийг батлаад байх шиг. Одоо бүх зүйлийг тун энгийнээр ойлгомжтой тайлбарлах гээд үзье.

Америкийн Нэгдсэн Улсын түүхэнд хамгийн алдартай хоёр ерөнхийлөгчид тохиолдсон синхрон үзэгдлийн нэгэн жишээ. Авраам Линкольн 16 дахь ерөнхийлөгч, мөн Жон Кеннеди 35 дахь ерөнхийлөгч. Тэд хоёул хөлсний алуурчны гарт амиа алдсан. Алуурчин Линкольныг театрт байхад буудаад, агуулахад нуугдах гэсэн. Кеннедийг агуулахаас буудаад, ойролцоох театрт нуугдах гэсэн. Линкольны нарийн бичгийг Кеннеди, харин Кеннедигийн нарийн бичгийг Линкольн гэдэг байсан. Энэ хоёр хүний амиа алдсаны дараа тухай бүрт нь Жонсон овогтой хүн ерөнхийлөгч болж байсан. Энэ бүхэн зүгээр нэг тохиолдол байж болох л юм. Тэгвэл бас нэг сонирхолтой жишээ татъя. 1664 оны 12-р сарын 5-ны өдөр Английн Уэлс орчимд нэгэн усан онгоц осолдож, живжээ. 1785 оны 12-р сарын 5-ны өдөр яг тэр газар нь өөр нэг онгоц сүйрч живэв. 1866 оны 12-р сарын 5-ны өдөр яг тэр газар гурав дахь усан онгоц осолдож живсэн байна. Хамгийн сонин нь энэ гурван ослын дараа тус бүр ганцхан хүн амьд гарч, бүгд Хью Уиллямс гэдэг нэртэй байсныг усан онгоцны сүйрлийн тэмдэглэл хөтөлдөг бүртгэлийн дэвтэрт тэмдэглэн үлдээсэн байдаг. Бидний амьдралд үгээр хэлж тайлбарлахад бэрх хачин давхцал, тохиолдлууд олон гардаг. Энэ тохиолдлын үзэгдлийг синхрон гэж нэрлэдэг юм байна. Яагаад ийм зүйл болдог юм бол?

Синхрон үзэгдэл яагаад болдог вэ гэдэг асуултын хариулт нь бидний гол зорилго болох цаг хугацааны аялалтай холбогдоно. Яагаад синхрон үзэгдэл болдог тэр шалтгаан нь хувь тавилантай холбоотой байж болох юм. Тийм зүйл заавал болох ёстой учраас болдог буюу бидний амьдрал өөрөө тогтмол хэмжигдэхүүн юм. яаж ч хичээгээд та эдгээр тохиолдлуудыг өөрчилж чадахгүй. Энэ нь тогтмол хэмжигдэхүүн учраас тэр. Тэгвэл бидний амьдралыг эхнээс нь дуустал хэн нэгэн эсвэл ямар нэгэн хүчин зүйлс алсаас зохиогоод программчилчихсан байдаг юм болов уу? Хүн, амьтан, ертөнц бүхэлдээ яг тэр хувь тавилангийн дагуу явдаг байж болох юм.

Хувь тавилан гэдэг зүйл үнэхээр байдаг тухайг батлах зарим нэгэн туршилтыг бас хүмүүс хийдэг байсан байна. Эрдэмтэд хэсэг нян микроб бүхий дээж дээр туршилт хийж үзсэн байна. Микроскопоор тухайн нян микробын олонлогийг ажиглах явцдаа нэгэн үзүүртэй биетээр хатгаж үзэв. Хатгалтын дараагаар нянгууд бүгд эмх замбараагүй хөдөлгөөнд оржээ. Тэр хөдөлгөөнийг нь камераар бичиж аваад хэсэг хугацаа өнгөрсний дараагаар ахин нэг хатгаж үзжээ. Нянгууд мөн л эмх замбараагүй хөдөлгөөнд орсон байна. Туршилтын үр дүн нь их сонирхолтой. Хоёр удаагийн хатгалтын бичлэгийг харьцуулан үзэхэд нянгууд эмх замбараагүй хөдөлгөөн хийдэггүй нь тогтоогтсон байна. 2 бичлэг дээрх нянгуудын хөдөлгөөн яг ижил байжээ. Нянгуудыг та яаж ч оролдож хөдөлгөсөн байлаа тэр үйлдлээ дахин давтан хийх юм бол нянгууд яг өмнөх дарааллаараа хөдөлдөг байна. Энэ нь хувь тавилан гэдэг зүйл үнэхээр байдаг юм биш үү гэсэн таамаглалыг улам хүчтэй төрүүлж байгаа юм л даа. Хүмүүс бид яг л эдгээр нянгуудтай адил. Бид сонголтыг эмх замбараагүй өөрсдийн хүслээрээ сонгодог гэж боддог боловч бидэнд ямар нэг гадны үйлдэл ирэхэд түүнд нь үзүүлэх хариу үйлдэл нь санаандгүй байдлаар бус яг л нянгийн хөдөлгөөн мэт нарийн дараалаар давтагддаг. Тэрхүү үйл хөдлөл гаднаасаа дэндүү замбараагүй мэт харагддаг учраас та бид үүнийг анзаардаггүй болов уу. Авраам Линкольн Жон Кеннеди нар шиг хүн бүхэнд синхрон үзэгдэл тохиолддог бөгөөд энэ нь бидний хувь тавилантай холбоотой. Гагцхүү бид түүнийгээ мэддэггүй мэдэрдэггүй.

Яг одоо энэ мөчид хамгийн чухал нэгэн асуултын хариултыг хамтдаа олох гээд үзье. Энэ асуулт дэндүү энгийн байж болох л юм. Why are you here? Яагаад та энд байгаа юм бэ? Хүн бүр өөр өөрийнхөөрөө хариулна. Гэхдээ та өнөөдрийг хүртэлх амьдралынхаа замналыг эргэн нэг хараад үздээ. Таны дэргэд байгаа орчин тойрон, сургууль, хамт олон, найз нөхөд энэ бүхнийг та өөрийнхөө сонголтоор бий болгосон. Хэрэв та тэр нэг өдөр тийм нэгэн сонголт хийгээгүй байсан бол одоо та огт өөр газар огт өөр зүйл хийгээд явж байх байсан. Хүн бүрт ийм алдагдсан боломжийн өртөг гэж эдийн засгийн хэллэгээр нэрлэмээр өртөг байдаг. Цаг минут хором бүрт та сая сая сонголтуудаас зөвхөн ганцыг нь хийж байдаг. та өнөөдрийн энэ түвшинд хүрэхийн тулд олон сая сонголтуудыг хийсэн байгаа. Нэг нь л үгүй бол таны амьдрал огт өөр байна. Бүх сонголтууд жижигхэн сонголтууд хүртэл нарийн дарааллын дагуу хийгдсэн учраас үр дүнд та энд байна. Тэгэхээр амьдрал тогтмол байж магадгүй юм гэсэн нэгэн санааг та бүхэнд хүргэхийг зорьлоо.

Бидний тогтмол амьдралыг тэгвэл хэн удирддаг юм бол? Үүний хариултыг олохын тулд та ертөнц анх үүссэн их тэсрэлтийн үеэс судалгаагаа эхэлбэл зүйтэй байх. Учир нь тэр үеэс л энэ бүхэн эхэлсэн. Орчлон ертөнц анх нэгэн бүхэл байжээ. Тэгээд нэг өдөр тэр аварга бөмбөрцөг маань тэсэрсэн байх нь л дээ. Тэр тэсэрсэн бөмбөрцийн ширхэг бүр нь од гариг эрхэс галактик болж хуваагдсан байна. Галактикууд бүгд хөдөлгөөнд оршино. Тэртээ хол байгаа зүйлийг бид хараад цаашилж эсвэл наашилж байгааг мэдэх боломжгүй. Ингээд эрдэмтэд нэгэн тусгай туяаны тусламжтайгаар хол байгаа биеийн хөдөлгөөнийг тогтоодог багаж бүтээжээ. Тэр нь улаан туяа гаргавал ойртож, хөх туяа гаргавал холдож байна гэж ойлгодог байна. Харин огторгуйд орших галактикууд хөх туяа цацруулж байжээ. Энэ нь их тэсрэлтийн хүч одоо болтол сарниагүй байгаа бөгөөд бие биеэсээ улам бүр холдсоор байгааг илтгэнэ. Орчлон ертөнц хаяагаа тэлж байна. Орчлон ертөнц тэлэгдэхийн хирээр ертөнцийн нууц тэлэгдэн буй. Цаг хугацаа ч бас хэзээ нэгэн цагт өөрийн нууцыг дэлгэх өдөр ирнэ гэсэн итгэлээр энэ удаагийн нийтлэлээ өндөрлөе.

Бид тогтмол хэмжигдэхүүнээс гадна хувьсах хэмжигдэхүүний талаар мөн судлах болно. Энэ 2 ойлголт хоорондоо эсрэг тэсрэг учир бие биеэ үгүйсгэсэн дүгнэлтүүд гарна. Уншигч та өөрөө алин зөв буруу болохыг тунгаана биз. Дараагийн нийтлэл Хувьсах хэмжигдэхүүн буюу Variable гэсэн сэдэвтэй байх болно.

За тэгээд алтан цагаасаа тодорхой хэмжээг зарцуулан миний нийтлэлийг уншсан эрхэм уншигч танд баярлалаа. Бидний эргэн тойронд гайхамшиг хүрээлэн байна. Таны хийх зүйл бол тэднийг олж харах. Амьдралд гайхамшиг олон тохиолддог яагад гэвэл амьдрал өөрөө гайхамшиг юм.

Дараагийн гарах нийтлэлүүд:

* Цаг хугацааны аялал 3-р хэсэг Хувьсагч /Variable/ Хүн өөрөө хувьсах хэмжигдэхүүн байж болох юм. амьдрал хувьсагч юм бол тэр нь.... De Ja Woo
* Цаг хугацааны аялал 4-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 1. Бермудын гурвалжин цаг хугацааны аялалын хаалга байж болох юм.
* Цаг хугацааны аялал 5-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 2. Үхлийн хөндий ба шинэ амьдрал
* Цаг хугацааны аялал 6-р хэсэг. Хар нүх
* Цаг хугацааны аялал 7-р хэсэг. ???????????????????????
* Цаг хугацааны аялал 8-р хэсэг CATCH 22!

нийтлэл тус бүр долоо хоног бүрийн Даваа гаригт тавигдана.

Sunday, March 14, 2010

Time travel /private survey/ part 1 /by SunHero/

Цаг хугацааны аялал

/нэгдүгээр хэсэг/

Бид мөрөөддөггүй, тооцоолж төлөвлөдөг, харин тооцоолж төлөвлөхийн тулд эхлээд мөрөөддөг.

Фридрих Вилгельм Ницше

Бид ямар нэгэн боломжгүй зүйлийг мөрөөдөж түүндээ хүрэхийн тулд тооцоолж төлөвлөх ажиллагааг хэрэгжүүлдэг нь шинжлэх ухааны хөгжлийн гол хөдөлгүүр байсан байж болох юм.

Цаг хугацаагаар аялана гэдэг нь бидний өнөөгийн шинжлэх ухааны түвшинд мөрөөдөл төдий зүйл. Энэхүү мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд тооцоолж төлөвлөсөн цөөн хэдэн санаагаа та бүхэнд хүргэхийг зорьлоо.

Хөлөг онгоц эрэг дээрээ байхдаа аюулгүй ч тэр далайд гарахад зориулагдан бүтээгдсэн. Харин бид юунд зориулагдан бүтээгдсэн юм бол. Зарим хүмүүс эрэг дээрх өөрийн аюулгүй байдлыг хангасан амьдралаар амьдардаг. Гэхдээ хүн зүгээр эрэг дээр байх гэж бүтээгдээгүй. Бид өөрсдийн аялалаа эхлэх тэр үед бидний амьдрал жинхэнэ утгаараа утга учиртай болно. Амьдралд далайн шуурга, хуй салхи мэт үйл явдлууд олон тохиолдож болох ч бидний ялалт нь шинэ нээлт байх болно. Цаг хугацааны аялалын гүнд нэвтрэх гэсэн хүсэлдээ хөтлөгдөн өөрийн бяцхан аялалаа эхлүүлсэн минь энэ.

Тэгэхээр хэрхэн цаг хугацаагаар аялах вэ?

Энэ асуултын хариулт нь их өргөн цар хүрээг хамарсан, эсвэл дэндүү харьцангуй байж болох юм. Цаг хугацаа бол энэ дэлхий ертөнцийн хамгийн хүчирхэг нэгэн үзэгдэл. Цаг хугацаа бүхнийг чадна. Хайр, үхэл, амьдралын мөн чанарыг зөвхөн цаг хугацаа л бүрэн утгаар нь харуулж чадна. Бид яаж ч сөгдөж мөргөж гуйгаад цаг хугацаанаас амь аврагдахгүй. Тэр бүхнийг зохицуулж ертөнцийг удирддаг. Бурхан гэж байдаг бол тэр нь цаг хугацаа юм. Тэгэхээр цаг хугацааны нууцад нэвтэрнэ гэдэг нь ертөнцийн хамгийн агуу нууцад нэвтэрнэ гэж ойлгож болно. Цаг хугацааны нууцыг судлахад бусад бүх нууцууд өөрөө аяндаа тодорхой болно. Цаг хугацаа ертөнцийн бүх нууцыг захирна.

Олон үг нуршилгүй одоо гол асуудалдаа орцгооё.

Николай Коперник дэлхий нарыг тойрдог гэдэг санааг анх гаргасан тэр цаг үеэс хойш Галилео Галилей, Исаак Ньютон, Альберт Эйнштэйн гэж ертөнцийн нууц дамжин нээгдсээр хүн төрөлхтөн 20 зуунтай золгоход Харьцангуйн Ерөнхий онол гарч ирсэн нь цаг хугацааны аялалын талаар анхны сэжүүрийг гаргасан үйл явдал байлаа. Эйнштэйний үйл хэргийг Стивен Хокинг үргэлжлүүлж хар нүхны талаар таамаглалаа дэвшүүлсэн нь цаг хугацааны аялал боломжтой гэдэг томоохон мессежийг хүмүүст өгсөн. Ингэж он цаг улиран өнгөрч шинжлэх ухаан хурдацтай хөгжсөөр 21-р зуун гарлаа. Эрдэмтэдийн тооцоолсноор хэрэв та астрономын хурд буюу гэрлийн хурд /300’000 км.секунд/ хурдаар хөдөлбөл цаг хугацааны ороомгоос гарч чадна гэж үзэж байна. Бид дэлхийн татах хүчнээс гарахын тулд сансрын нэгдүгээр хурд /8км.секунд/ хурднаас илүү хурд авах шаардлагатай. Тэгвэл цаг хугацааны татах хүчнээс гарахын тулд гэрлийн хурднаас илүү хурдаар хөдлөх хэрэгтэй гэсэн санааг сүүлийн үеийн эрдэмтэд дэвшүүлж байгаа юм байна. Биетийг гэрлийн хурдаар хөдөлгөнө гэдэг нь маш хэцүү буюу маш их энерги, хүч шаардагдах асуудал юм. Гэрэл бол ертөнцөд байж болох хамгийн хөнгөн биет, гэрлийн хурд бол ертөнцөд байж болох хамгийн дээд хурд. Үүнээс дүгнэвэл гэрэл хамгийн хөнгөн нь учраас хамгийн хурдтай нь юм. Бид тэгвэл хэрхэн гэрлийн хурдыг гарган авах вэ?

Гэрлийн хурдыг гарган авах нь хэцүү зүйл хэдий ч хүн төрөлхтөн гайхамшгийг олон бүтээсэн агаад цаашид ч бүтээсээр байх нь тодорхой тул тэр тал дээр би нэг их санаа зовохгүй байна. Гэрлийн хурд гарган авах нь цаг хугацааны асуудал байж болох юм. Миний гол төвлөрч ярих зүйл бол яаж гэрлийн хурдаар хөдлөх бус хэрхэн цаг хугацаагаар аялах л юм.

Өнгөрсөн Одоо Ирээдүй гэсэн 3 орон зайд хүн төрөлхтөн оршдог. Харин зарим хүмүүсийн үздэгээр хүн төрөлхтөн 2 орон зайд амьдардаг бөгөөд тэр нь өнгөрсөн ба ирээдүй юм. Өөрөөр хэлбэл одоо цаг гэж байхгүй. Бид одоо цагийг барьж авч чаддаггүй. Хором мөч өнгөрөх бүрт тэр нь өнгөрсөнрүү шилдэг. Яг одоо гэдэг үгийг хэлээд дууссан л бол тэр өнгөрсөн. Өнгөрсөн бол нэг секунд эсвэл нэг жилийн нэг агшны өмнө байсан нь ялгаагүй. Тэгвэл бид өнгөрсөн ирээдүй гэсэн 2 орон зайн яг зааг дээр амьдардаг юм байна.

Бид яг одоо нэгэн автобусанд явж байна гэж төсөөлцгөөе. Урд бас нэг автобус, хойно нэг автобус. Урд байгаа автобусны яваад өнгөрсөн замаар нь бид явах бөгөөд бидний явсан замаар хойно байгаа автобус явна. Урд яваа автобусаа ирээдүй, хойно байгаагаа өнгөрсөн гэж нэрлэе. Та ирээдүйд очихыг хүсвэл одоо сууж байгаа автобуснаасаа буугаад урд, эсвэл хойд автобусанд орж болно. Гэхдээ энэ сонсогдож байгаа шигээ тийм амар зүйл бас биш юм. Ирээдүйд очих боломжтой. Урд байгаа автобусанд та суухыг хүсвэл зүгээр л очоод суучих. Энэ автобуснаасаа бууж урд байгаа автобусанд суухын тулд та гэрлийн хурдаар хөдөлдөг байхад л болно. Гэхдээ өнгөрсөн үе буюу хойно байгаа автобусанд хэрхэн суух вэ?

Өнгөрсөнрүү очих нь ирээдүйрүү очихоос илүү түвэгтэй байж болох юм гэсэн таамаглалаа та бүхэнд хүргэхийг зорьж байгаа минь энэ. Учир нь өнгөрсөн үе гэдэг болоод өнгөрсөн буюу та тэнд очоод нэг зүйлийг л багахан өөрчлөхөд таны байсан цаг үе ирээдүй бүхэлдээ өөрчлөгдөнө. Гэхдээ тэр өөрчлөлт нь өмнөхөөсөө муу үр дагаврыг авчрана. Яагаад муу үр дагавар авчирдаг талаар дараа дараагийн гарах нийтлэлүүдийг уншсанаар та тодорхой мэдэх болно. Миний хэлэх гээд байгаа санаа бол өнгөрсөн үерүү очих нь хориотой зүйл юм. Яагаад гэвэл тэр бүхэн аль хэдийн болоод өнгөрсөн зүйл. Whats done is done, whatever happened, happened. Та өнгөрснийг өөрчилж чадахгүй. Харин ирээдүй бол өөр. Ирээдүйд бий болох зүйл нь одоохондоо болоогүй байгаа. Тиймээс ирээдүйрүү очиход таныг хориглоод байх зүйл үгүй болов уу. Гэвч энэ ердөө нэг өчүүхэн миний таамаглал төдий зүйл юм.

Бас нэг таамаглал:

Бид хүн гэдэг цорын ганц дахин давтагдашгүй шинж чанартай гэж ярьдаг. Яг тань шиг зүс царайтай, яг тань шиг бодож сэтгэдэг, яг таны хуулбар мэт хүн энэ ертөнцөд өөр байхгүй. Та бол цор ганц. Миний одоо дэвшүүлэх таамаглал нь энэний эсрэг юм. Та цорын ганц биш. Яг тань шиг сэтгэдэг, яг тань шиг царайтай, яг таны хуулбар энэ ертөнцөд сая саяараа байгаа. Энэ сонин санагдаж болох юм. Одоо дэлгэрэнгүй тайлбарыг өгье.

Хэрэв та ирээдүйд эсвэл өнгөрсөн үерүү очлоо гэж бодъё. 10 жилийн дараах үерүү очиход тэнд танаас 10 насаар хөгшин та оршин байна. Та 2 бодитоор бие биенээ хараад уулзах боломж тэнд бүрдэх болно. 10 жилийн өмнөхрүү очиход 10 насаар залуу та мөн оршин байна. Үүнээс нэгэн маш чухал дүгнэлтийг гаргаж болно. Цаг, минут, секунд, хором, мөч, агшин бүрийн тоогоор та оршин байна. Та 2010 оны 3-р сарын 8-нд байна гэж бодоход 2010 оны 3-р сарын 10-ны өдөр очиход танаас 3 хоногоор хөгшин та тэнд мөн оршин байна. Нэг секундыг алгассан тохиолдолд л танаас нэг секундээр хөгшин та мөн оршин байна. Ингэхийн тулд та гэрлийн хурдаар хөдлөх хэрэгтэй.

Таамаглалын эсрэг таамаглал:

Хэрэв дээр дэвшүүлсэн таамаглал танд үнэмшилтэй бус байвал сүүлийн вариант нь ийм нэгэн таамаглал байж болох юм.

Та нэг жилийн өмнөх үерүү очихын тулд хорвоо ертөнцийг бүхэлд нь нэг жилийн өмнөх үерүү аваачна. Өөрөөр хэлбэл та ганцаараа биш дэлхий нийттэй бүхлээрээ хамт аялацгаана гэсэн үг. Бусад хүмүүс энэ аялалд оролцох хүсэлтэй үгүйг үл харгалзан цагийг дураараа ухрааж, урагшлуулна. Энэ бол миний бодож олсон хамгийн боломж муутай таамаглал юм. Дэлхий ертөнцийг бүхэлд нь ухрааж, урагшлуулна гэдэг хүний хийж чадах зүйл мөн гэдэгт эргэлзэж байна. Үүнийг хийхэд асар их энерги хүч шаардагдана.

Эхний таамаглал нь та цаг хугацаагаар аялахад харьцангуй хөнгөн, зөвхөн та л аялна. Бусад нь хэвийн амьдралаа үргэлжлүүлнэ.

Сүүлийн таамаглал нь та дэлхий ертөнцийг бүхэлд нь хөдөлгөнө гэсэн үг.

За тэгээд алтан цагаасаа тодорхой хэмжээг зарцуулан миний нийтлэлийг уншсан эрхэм уншигч танд баярлалаа. Бидний эргэн тойронд гайхамшиг хүрээлэн байна. Таны хийх зүйл бол тэднийг олж харах. Амьдралд гайхамшиг олон тохиолддог яагад гэвэл амьдрал өөрөө гайхамшиг юм.

Дараагийн гарах нийтлэлүүд:

* Цаг хугацааны аялал 2-р хэсэг Тогтмол /Constant/ синхрон үзэгдлийн мөн чанарыг тайлбарлах нь, амьдрал тогтмол юм бол тэр нь......
* Цаг хугацааны аялал 3-р хэсэг Хувьсагч /Variable/ Хүн өөрөө хувьсах хэмжигдэхүүн байж болох юм. амьдрал хувьсагч юм бол тэр нь....
* Цаг хугацааны аялал 4-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 1. Бермудын гурвалжин цаг хугацааны аялалын хаалга байж болох юм.
* Цаг хугацааны аялал 5-р хэсэг. Дэлхий дээрх учир битүүлэг газрууд 2. Үхлийн хөндий ба шинэ амьдрал
* Цаг хугацааны аялал 6-р хэсэг. Хар нүх
* Цаг хугацааны аялал 7-р хэсэг. ???????????????????????

нийтлэл тус бүр долоо хоног бүрийн Даваа гаригт тавигдана.